Tot nu toe stond voor de meeste bedrijven aandeelhouderswaarde creëren voorop. Dit aandeelhouderskapitalisme zorgde bij bestuurders vooral voor een focus op de zeer korte termijn. Het perspectief van de overige stakeholders van de organisatie was nauwelijks in beeld. Zo kwamen bijvoorbeeld werknemers, vakbonden, omwonenden en milieuorganisaties daardoor op het tweede plan. Het besef dringt steeds meer door dat dit denken niet langer houdbaar is en organisaties vanuit een breed stakeholderperspectief moeten gaan acteren om goed om te gaan met de druk vanuit de omgeving. Ze dienen het belang van de volgende generaties te dienen en zij worden nu gedwongen hierover met hun stakeholders in gesprek te gaan en hun doelen te formuleren. Oorzaak is de nieuwe Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), die op 1 januari van kracht wordt.
Decennialang werd van bestuurders verwacht dat ze zich zouden concentreren op één ding: de financiële resultaten (doing well). Dat leverde een overmatige oriëntatie op eigen financieel succes op en maar één stakeholder: de aandeelhouder! Louter waardecreatie voor de aandeelhouder stond dus voorop, waardoor organisaties onthecht zijn geraakt van de samenleving. We hebben nu echter te maken met een ethische revolutie. Bestuurders worden steeds meer verantwoordelijk gehouden voor het slechte gedrag van hun organisaties. Bovendien oefenen stakeholders, zoals werknemers, klanten, overheden en maatschappelijke organisaties, druk uit op bedrijven om op te treden en bijvoorbeeld ook de sociale en ecologische belangen te dienen van de omgeving (doing good).
De uitdaging voor ethische bestuurders is nu te laten zien dat doing good en doing well heel goed samengaan en dat daarmee het belang van alle stakeholders is gediend, ook dat van de aandeelhouders. Hiermee komt het gedachtegoed van Edward Freeman uit de jaren tachtig van de vorige eeuw eindelijk echt tot leven. Hij bepleitte dit toen al in zijn inmiddels historische werk Strategic Management: A Stakeholder Approach. Freeman was toen nog een roepende in de woestijn, maar heeft in voormalig CEO’s als Feike Sijbesma (ex. DSM) en Paul Polman (ex. Unilever) bekende volgelingen gekregen. Bovendien wordt zijn denken inmiddels ook omarmd door het World Economic Forum.
Frank Peters
Partner Iris Academy
Wil je meer weten over stakeholderengagement en integer merkleiderschap? Neem dan deel aan de opleiding ‘Het Juiste Doen als Niemand Kijkt’, die start in maart 2024.